Szczytno: Uwaga na fałszywe banknoty
Możliwość rozpoznania fałszywych banknotów uzależniona jest głównie od jakości wykonania falsyfikatów. Każdy z nas może „gołym okiem” sprawdzić, czy konkretny banknot jest prawdziwy czy też nie.
Podrobione banknoty charakteryzują się inną strukturą papieru. Nie znajdziemy na nich znaku wodnego czy też paska zabezpieczającego. Na fałszywym banknocie nie występują zabezpieczenia widoczne w świetle UV, jak również te wykonanych specjalną farbą metalizowaną i zmienną optycznie. Na pierwszy rzut oka banknot wygląda na oryginalny, jednak podczas sprawdzenia i porównania łatwo odróżnić, który z nich jest fałszywy. Policja apeluje o ostrożność i zwrócenie uwagi na to jakie pieniądze trafiają do naszego portfela. Podczas zakupów, tłok i pośpiech może wpłynąć na naszą czujność.
Wstępną weryfikację banknotu podejrzewanego, co do jego autentyczności można określić trzema słowami: dotknij, popatrz, przechyl.
Dotknij
Dotknij banknotu, aby wyczuć papier banknotowy. Falsyfikaty są często wiotkie lub zbyt sztywne w dotyku i nie wydają charakterystycznego szelestu. Papier nie może sprawiać wrażenia zbyt grubego i gładkiego. Sprawdź elementy drukowane stalorytem, które powinny być wypukłe. Pamiętaj, że na mocno zniszczonych banknotach farba jest wytarta. Wówczas należy szukać elementów mniej zniszczonych.
Popatrz
Sprawdź wygląd szaty graficznej banknotu, linie graficzne powinny być ciągłe, dobrze spasowane i stanowić jednolity wzór. Sprawdź zabezpieczenie recto-verso, które powinno być prawidłowo spasowane (na polskich banknotach korony w owalach uzupełniają się i tworzą pełny obraz), a następnie znak wodny, który powinien być wielotonowy. Obejrzyj pod światło nitkę zabezpieczającą, która powinna mieć mikrodruki.
Przechyl
Zwróć uwagę czy występuje efekt zmiany barwy elementów nadrukowanych farbą zmienną optycznie. Farba w banknotach polskich zmienia barwę od różowo-fioletowej poprzez złotą do oliwkowo-zielonej. Elementy druku z efektem kątowym w 10 i 20 złotówkach powinny pokazywać nominał, a od nominału 50 zł zmiennie nominał lub koronę w owalu.
Jak należy się zachować, gdy posiadany banknot, który budzi nasze zastrzeżenia?
Jeżeli banknot budzi nasze zastrzeżenia mamy kilka możliwości działania. Przede wszystkim nie róbmy nic na własną rękę. Jednym z rozwiązań jest wybranie się do banku i poproszenie pracownika o zbadanie autentyczności banknotu. Osoby takie przechodzą specjalistyczne szkolenia w zakresie wykrywania fałszerstw. Jeśli pracownik banku również nabierze podejrzeń co do autentyczności banknotu, trafi on do specjalistycznej ekspertyzy. Drugim wyjściem z niekorzystnej sytuacji jest zaniesienie potencjalnej fałszywki na komisariat policji, który prześle go do Narodowego Banku Polskiego. To Bank Centralny jest jedynym organem władnym do oceny autentyczności pieniędzy.
Co w przypadku, gdy okaże się, że banknot jest jednak fałszywy?
Niestety, posiadacz fałszywej gotówki musi liczyć się z tym, że w chwili przekazania jej bankowi lub policji traci prawo własności. Jeśli banknot okażę się podróbką, właściciel nie otrzyma jego równowartości. Fałszywka staje się od tego momentu dowodem w sprawie i trafia do depozytu. Gdy NBP nie stwierdzi braku autentyczności, pieniądze powinny w ciągu kilku dni wrócić do właściciela.
Narodowy Bank Polski w komunikatach dotyczących fałszywych środków płatniczych podkreśla, że w żadnym wypadku nie należy puszczać w obieg banknotów, co do których mamy wątpliwości. Działanie takie nosi znamiona czynu karalnego i jest zagrożone bardzo wysokimi karami. Zgodnie z artykułem 312 Kodeksu Karnego sprawca może spodziewać się grzywny, kary ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności do jednego roku. Jeśli jednak sami wykryjemy fałszywkę i zgłosimy to na policję, nie ponosimy żadnej odpowiedzialności karnej, ponieważ działaliśmy w dobrej wierze.
Do najgorszego z możliwych scenariuszy może dojść wówczas, gdy fałszywym banknotem zapłacimy w sklepie, a pracownik zorientuje się, że ma do czynienia z falsyfikatem. W takiej sytuacji nie pozostaje mu nic innego, jak wezwać policję, która zabezpieczy pieniądz oraz przesłucha klienta w charakterze świadka. Mówimy bowiem o poważnym przestępstwie, jakim jest fałszerstwo. Funkcjonariusze będą chcieli ustalić, czy osoba, która zapłaciła fałszywym banknotem wiedziała, że jest on fałszywy i jak weszła w jego posiadanie.
Do podobnej, tyle że odwrotnej sytuacji dochodzi wtedy, gdy otrzymamy – naszym zdaniem – fałszywy banknot w sklepie. W żadnym wypadku nie powinniśmy próbować nim płacić, czy też rozmieniać w innym miejscu, ponieważ popełnimy wówczas przestępstwo z artykułu 310 lub 312 Kodeksu Karnego. Jedynym prawidłowym zachowaniem jest wezwanie patrolu policji, który spisze protokół, przesłucha sprzedawcę i przekaże banknot do fachowej ekspertyzy.
(Źródło: Zespół do Zwalczania Fałszerstw Pieniędzy - Wydział do Zwalczania Zorganizowanej Przestępczości Kryminalnej CBŚ)